Wist je dat de 0% rente die je de afgelopen paar jaar op je spaarrekening kreeg eigenlijk best wel bijzonder is? In de afgelopen 5000 jaar (met uitzondering van een enkel jaar tijdens The Great Depression in de jaren 30 van de vorige eeuw) is de spaarrente namelijk nog nooit zó lang zó laag geweest! Aan de ene kant is dat fijn, want door die lage rente hoef je minder rente te betalen over je hypotheek- of studieschuld bijvoorbeeld. Aan de andere kant is die lage rente ook heel vervelend, zeker als je een grote spaarder bent, want de rente die je krijgt op de spaarrekening is nu ook heel erg laag - in sommige gevallen zelfs negatief!
Waarom krijg je rente op je spaarrekening?
Dat je rente moet betalen wanneer je geld leent, is op zich wel logisch als je denkt aan het risico dat de leningverstrekker loopt als die geld uitleent aan iemand. Maar waarom krijg je dan eigenlijk rente op je spaarrekening? Je leent het dan toch niet uit aan de bank… of wel? Dat zit grofweg zo: Als je geld stort op je spaarrekening, noteert de bank hoeveel geld je hebt gestort en hoeveel rente je aan het eind van het jaar over dat bedrag zou moeten krijgen. Vervolgens gaat de bank slimme dingen doen met jouw geld, zoals investeren in aandelen en/of obligaties, of het geld uitlenen aan andere mensen voor hun hypotheek of hun credit card. Aan al deze dingen verdient de bank geld, en als dank keren ze een klein deel weer aan jou uit in de vorm van rente op je spaarrekening. In plaats van te sparen en zelf maar een klein gedeelte van de winst op jouw geld te ontvangen, kan je natuurlijk ook zelf gaan beleggen, bijvoorbeeld bij ons!
Hoe hoog was de spaarrente in het verleden?
Sinds het begin van de industriële revolutie in 1750 heeft de rente bijna altijd tussen de 2% en 6% geschommeld, met hier en daar een uitschieter naar boven of beneden. In de jaren 80 bereikte de rente een hoogtepunt: Toen kreeg je in sommige gevallen wel 20% rente op je spaarrekening. De keerzijde was natuurlijk dat als je toentertijd een huis wilde kopen, je ook enorm veel rente moest betalen over je hypotheek.
Rente betalen over je spaargeld
Sinds de jaren 80 is de rente die je krijgt op je spaargeld langzamerhand steeds lager geworden, met sinds kort als dieptepunt dat je in sommige gevallen zelfs te maken hebt met een negatieve rente op je spaarrekening. In plaats van dat de bank jou rente betaalt over je spaargeld, moet jij in het geval van een negatieve rente juist de bank geld betalen. Als je terugdenkt aan de simplistische uitleg van het bankensysteem eerder in dit artikel klinkt dat natuurlijk heel gek, maar er is een grote factor die in die uitleg buiten beschouwing is gebleven: de rol van de Europese Centrale Bank (ECB).
Dit is waarom is de rente op je spaarrekening nu zo laag is
Sinds de financiële kredietcrisis van 2007-2008 zijn er veel strengere kapitaaleisen voor banken. Dat betekent dat ze een groter deel van de tegoeden van spaarders moeten aanhouden voor het geval dat deze spaarders hun geld willen opnemen. Dit geld kan niet worden gebruikt om te investeren en wordt daarom gestald bij de ECB. In het verleden gaf de ECB de banken daar een vergoeding voor van 2% à 4% op jaarbasis, maar sinds de financiële crisis is die vergoeding steeds lager geworden. Sinds 2014 is de rente bij de ECB zelfs al negatief. Daardoor zijn de kosten van banken om spaargeld van spaarders aan te houden veel hoger geworden. Lange tijd zijn die kosten niet doorberekend aan de spaarders, maar sinds kort gebeurt dat bij grote spaarders helaas dus wel.
Waarom heft de ECB een negatieve rente over het geld dat banken bij hun stallen?
Er zijn meerdere redenen waarom de ECB in 2014 ervoor heeft gekozen om hun rentetarieven te laten dalen tot onder het nulpunt. De meest belangrijke is het stimuleren van Europese economieën. Door de negatieve rente worden banken namelijk gestimuleerd om meer geld te investeren of uit te lenen, waardoor er weer meer werkgelegenheid wordt gecreëerd.
Tegengaan van deflatie
Ook gaat een negatieve rente deflatie, het tegenovergestelde van inflatie, tegen. Wanneer er sprake is van deflatie wordt je geld meer waard naarmate de tijd verstrijkt. Dat klinkt fijn, maar het effect op de algehele economie is niet zo fijn. Als mensen namelijk eenmaal doorhebben dat er sprake is van deflatie, zullen ze hun aankopen uitstellen. Over enkele maanden zal de prijs gedaald zijn en is hun geld meer waard geworden. Deze uitgestelde consumptie resulteert vervolgens in een negatieve spiraal: minder consumptie leidt tot minder omzet en winst voor bedrijven, leidt tot meer werkloosheid, waardoor er vervolgens opnieuw minder geconsumeerd wordt en het effect versterkt wordt.
De invloed van inflatie op je spaargeld
Naast die hele lage en soms zelfs negatieve rente die je tegenwoordig krijgt op je spaargeld heb je ook nog te maken met inflatie. Door inflatie, wat ook wel geldontwaarding wordt genoemd, worden alledaagse producten en diensten elk jaar een beetje duurder. Een paar jaar geleden kostte een bioscoopkaartje bijvoorbeeld nog €8, maar tegenwoordig ben je al snel €12,50 of meer kwijt. Voor het bepalen van het inflatiepeil wordt er niet alleen gekeken naar bioscoopkaartjes natuurlijk, maar naar de gemiddelde prijsstijging van een grote groep verschillende soorten producten en diensten.
2% waardevermindering per jaar
Het doel van de ECB en heel veel andere centrale banken is om de inflatie rond de 2% per jaar te houden. Dat betekent dat hun monetair beleid (de dingen die ze doen) erop gericht is om prijzen met niet meer dan 2% per jaar te laten stijgen. Als het goed is stijgt je inkomen elk jaar mee met de inflatie en hoef je je wat dat betreft dus geen zorgen te maken over de negatieve impact die inflatie op je koopkracht kan hebben.
Je spaargeld groeit niet mee met de inflatie
Voor geld op je spaarrekening ligt dat anders, want dat groeit niet elk jaar mee met de inflatie! 2% waardevermindering per jaar klinkt misschien niet zo boeiend, maar net zoals het rente-op-rente effect tikt dat behoorlijk aan op de lange termijn. Pas als je elk jaar meer dan 2% rente ontvangt of rendement maakt op je geld, houd je de inflatie bij. Zit je daar onder, dan wordt je geld vanzelf elk jaar 2% minder waard. Super zonde!
“Gold in a purse is gratifying to own and satisfieth a miserly soul but earns nothing.” - George S. Clason
Voorbeeld van het effect van inflatie op je spaargeld op de lange termijn
Het effect dat 2% inflatie per jaar op de waarde van je spaargeld heeft is makkelijker te begrijpen met een voorbeeld, let maar op.
Stel dat je op je 30e een hele mooie erfenis hebt gekregen van €100.000. Deze erfenis wil je bewaren voor als je op je 70e met pensioen gaat, zodat je rond die tijd een mooie wereldreis kan maken. In de tussentijd laat je het geld 40 jaar lang op je spaarrekening staan en hebben we te maken met een inflatie van 2% per jaar. Ook heb je in die gehele periode geen rente ontvangen over je spaargeld, maar je hoefde gelukkig ook geen negatieve rente te betalen.
Na die 40 jaar is je oorspronkelijke erfenis van €100.000 effectief nog maar €44.570 waard. Natuurlijk staat er nog steeds €100.000 op je bankrekening, maar je kan er veel minder mee kopen dan 40 jaar eerder.
Stel dat je op je 30e meteen dat geld had gebruikt om een wereldreis mee te bekostigen, dan had je 10 maanden de wereld rond kunnen reizen. Zou je het geld op je spaarrekening laten staan en het pas 40 jaar later uitgeven aan een wereldreis, dan kan je nog maar 4.5 maanden weg!
Het alternatief voor sparen: indexbeleggen
Om de negatieve impact van inflatie op je spaargeld tegen te gaan kan je beginnen met indexbeleggen. In tegenstelling tot beleggen in losse aandelen beleg je daarbij niet in een handjevol bedrijven, maar koop je bijna de hele aandelenmarkt. Op die manier zal je het altijd even goed doen als het gemiddelde van de markt - en in het geval van beleggen is een gemiddeld resultaat erg goed, namelijk 8% rendement per jaar!
