Samengestelde rente, ook wel rente-op-rente genoemd, is het resultaat van het herbeleggen van rente (of rendement) dat je ontvangt over een spaarrekening of belegging. Door de ontvangen rente te herbeleggen en niet uit te laten betalen, ontvang je in de volgende periode rente over het originele bedrag, plus de rente of het rendement dat je hebt geherinvesteerd. De rente die je ontvangt wordt elke periode hoger, doordat je letterlijk rente op rente ontvangt. Hierdoor zal je totale vermogen exponentieel gaan groeien.
Wanneer treedt het rente-op-rente effect op?
Het rente-op-rente effect is een effect dat automatisch optreedt als je rente ontvangt of rendement maakt over een bepaald bedrag en dit niet opneemt maar herinvesteert. Dat klinkt misschien een beetje vaag, dus ik leg het uit met een voorbeeld.
Rekenvoorbeeld
Stel je hebt een bankrekening waar je 1% rente op je spaargeld ontvangt. I know, zelfs 1% rente ontvang je nu in Nederland al niet meer, maar laten we net doen alsof het 2015 is en dit wel nog normaal is. Je hebt €1.000 op je spaarrekening staan en stort daarnaast elke maand €100 er bij. Aan het eind van het jaar heb je niet €2.200 op je spaarrekening staan, maar net iets meer vanwege de 1% rente die je ontvangen hebt, namelijk €2.216.
Als je die €16 rente niet aan jezelf uitkeert, maar herinvesteert door het gewoon op je spaarrekening te laten staan, gaat het rente-op-rente effect voor je werken. In het tweede jaar ontvang je namelijk niet alleen rente over je eigen inleg (wat op dat moment €3.400 is), maar ook over de €16 rente die je in het eerste jaar hebt ontvangen. Je ontvangt vanaf dat moment dus rente-op-rente!
Rendement-op-rendement
Hetzelfde principe geldt voor het rendement dat je maakt op je beleggingen: zolang je rendement maakt en geen dividend opneemt of je beleggingen verkoopt gaat het rente-op-rente effect voor je werken en zal je rendement op je rendement gaan maken. En dat kan heel hard gaan!
Sparen vs. beleggen
Laten we even teruggaan naar het eerste voorbeeld, waarbij je begint met €1.000 en je elke maand €100 bijstort en waar je 1% rente krijgt over dat geld op je spaarrekening. Na 30 jaar heb je op die spaarrekening een bedrag van €43.315 staan, waarvan je zelf €36.836 hebt inlegt en €6.479 hebt ontvangen aan rente en rente-op-rente. Mooi meegenomen, maar die €6.479 is natuurlijk nog niet echt een bedrag waar je U tegen zegt.
Stel dat je in plaats van te sparen gaat beleggen en precies evenveel inlegt, dan gaat die berekening er al heel anders uitzien. De beurs kende de afgelopen 100 jaar een gemiddeld rendement van meer dan +/- 8%, maar zoals je weet zijn in het verleden behaalde resultaten geen garantie voor de toekomst. Het is daarom verstandig met een wat conservatiever rendement te rekenen. Op basis van meer dan 100 jaar historische data hanteren financiële instellingen voor obligaties een verwacht rendement van 3,0% per jaar en voor aandelen 7,5% per jaar. Dit wordt samen met je beleggingsprofiel in een ingewikkelde formule gestopt en gebruikt om de verwachte waarde van je beleggingen te berekenen.
Na 30 jaar beleggen heb je dan bijna drie keer meer geld op je beleggingsrekening staan dan wanneer je zou gaan sparen, namelijk €125.219 in plaats van €43.315. Van dat bedrag heb je €36.836 zelf ingelegd, maar het overgrote merendeel, namelijk €88.383, heb je verdiend door gebruik te maken van het rente-op-rente effect. En dat is hoe je slapend rijk kan worden, want voor dit bedrag heb je - behalve niet aan je beleggingen komen en elke maand een klein bedrag bijstorten - helemaal niks hoeven doen!
In het beleggings-scenario heb je precies evenveel geld ingelegd als in het spaar-scenario, maar doordat je op je beleggingen een hoger rendement behaalt dan op je spaarrekening is het rente-op-rente effect veel harder voor je gaan werken. Zoals je in de grafieken kan zien, lijkt het verschil tussen het rente-op-rente effect bij het spaar scenario en bij het beleggings scenario in de eerste tien jaar erg klein. Zo klein, dat je je misschien afvraagt of het wel “werkt”. Maar zoom je uit, dan zie je dat het verschil tussen de twee scenario’s al veel groter is na 20 jaar. Op je beleggingsrekening zou dan al ongeveer €55.000 staan, maar op je spaarrekening staat slechts ongeveer €27.500. Na opnieuw 10 jaar is het verschil tussen je beleggingsrekening en je spaarrekening door het rente-op-rente effect uitgegroeid tot meer dan €80.000. Jazeker, tachtig- duizend-euro!
Het effect van jong beginnen met beleggen
Dat het rente-op-rente effect nogal krachtig is, laten deze twee voorbeelden wel zien! Wat misschien nog niet helemaal duidelijk is, is het effect van jong beginnen met beleggen. Beginnen met beleggen op je 35e in plaats van op je 30e betekent op je 60e (met een startkapitaal van €1.000, een maandelijkse inleg van €100 en 7% rendement op jaarbasis) een verschil van €41.045! Als je begint met beleggen op je 35e heb je op je 60e namelijk een potje van €84.174 opgebouwd, maar als je 5 jaar eerder was begonnen zou je €125.219 op je beleggingsrekening hebben!
Het is makkelijk om de kracht van het rente-op-rente effect te onderschatten door het exponentiële aspect. Over het algemeen zijn de meeste mensen een stuk beter in het begrijpen en visualiseren van lineaire formules dan van exponentiële, dus als jij het ook nog lastig vind om dit concept goed te begrijpen, no worries: het ligt niet aan jou!
“He who doesn’t, pays it”
Bovenstaande quote van Albert Einstein over compound interest, de Engelse term voor rente-op-rente, ken je misschien wel. Hij prijst hierin het rente-op-rente effect aan, maar laten we het ook nog even hebben over het laatste gedeelte van zijn quote, vrij vertaald als “wie het [rente-op-rente effect] niet snapt, betaalt het”. Hoe zit dat dan?
Het rente-op-rente effect kan ook tegen je werken! Heb je bijvoorbeeld wel eens rood gestaan, een creditcardschuld gehad, of iets gekocht op afbetaling? De maximale jaarlijkse rente die daar tegenwoordig in Nederland op mag worden geheven is 14%(!) per jaar, en in veel gevallen betaal je dat ook. Dat betekent dat je elk jaar 14% rente betaalt over het gedeelte van je schuld dat nog open staat. Dat kan behoorlijk aantikken, zeker als het een langlopende lening is.
Rekenvoorbeeld
Je koopt een PS5, nieuwe TV en surround-sound set. Alles bij elkaar kost dat €3.500, maar in plaats van dit bedrag meteen te betalen, kies je voor kopen op afbetaling. In dit geval is het maandelijkse bedrag dat je moet betalen €87. Dat is inclusief de aflossing en de rente van 10% die wordt geheven over het bedrag dat nog open staat. Na 50 maanden heb je je schuld afbetaald. De totale kosten? €4.350. Oftewel, je hebt €850 meer betaald!
Als je schulden hebt waar rente over wordt geheven, gaat het rente-op-rente tegen je werken. Elke maand waarin je niet aflost op je schuld, wordt je schuld hoger, doordat er samengestelde interest over wordt geheven.
Het rente-op-rente effect maximaliseren
Wil je alles uit je geld halen wat er in zit en maximaal profiteren van het rente-op-rente effect? Dan zijn er drie dingen die je kan doen!
1. Zo lang mogelijk beleggen. Hoe langer het rente-op-rente effect tijd heeft om voor jou aan de slag te gaan, hoe meer vermogen je uiteindelijk zal opbouwen. Zoals je in het voorbeeld zag, kan zelfs 5 jaar later beginnen met beleggen al een groot verschil maken in de uiteindelijke waarde van je vermogen.
2. Een goede risico-rendement afweging maken. Hoe hoger het rendement is dat je behaalt op je beleggingen, hoe harder jouw geld jaarlijks groeit! Wel is het heel belangrijk om ook het risico dat je loopt af te wegen tegen het potentiële rendement.
3. Periodiek geld inleggen. Het laatste wat je kan doen om alles uit het rente-op-rente effect te halen is periodiek geld inleggen bij je beleggingen! Elke euro die je over hebt en kan beleggen, kan voor jou aan het werk gaan en nieuwe euro’s maken, waarna die weer nieuwe euro’s voor je zullen maken, waarna die weer nieuwe euro’s maken, enzovoorts. Geweldig toch?!
